آینه کاری سنتی

یکی از هنرهای دستی و سنتی کشور ایران از گذشته آینه کاری می باشد که در بسیاری از بناهای تاریخی ایران می توانید انواع آن را مشاهده کنید. در واقع در هنر آینه کاری فرد با استفاده از تکه های ریز و درشت آینه با اشکال منظم هندسی قادر به ساخت آینه های بسیار زیبا می باشد که با کنار هم قرار دادن آن ها تزئینات زیبایی خلق می نماید که به نام آینه کاری سنتی، مدرن، ونیزی، جورچین و ... شناخته می شوند. این تکه های آینه در ابعاد مختلف و با زاویه های مختلف نسبت به هم می توانند سبب ایجاد بازتاب نور و انعکاس آن شده و فضایی پر نور و مجلل را خلق نمایند.

تاریخچه آینه کاری سنتی

در قرن دهم هجری اولین بار آینه ونیزی توسط بازرگانان کشور ایتالیا وارد ایران شد و در مسیر ورود به ایران این آینه ها دچار شکستگی شدند. برای حل این مشکل، این هنرمندان ایرانی بودند که با ابداع روشی ابتکاری اقدام به چسباندن تکه های آینه به یکدیگر و ساخت مدل جدیدی از آینه ها نمودند که به نام آینه کاری شناخته می شود. در کاخ های مجلل گذشته یا بسیاری از مساجد و مراکز مذهبی شاهد استفاده از هنر آینه کاری در تزیینات داخلی و خارجی ساختمان ها بودیم که بسیاری از آن ها امروزه همچنان وجود دارند. در ابتدای ابداع این هنر، از آینه کاری سنتی در دیوارها و سقف های ساختمان ها استفاده می شد که بیشتر کاخ ها برای زیباتر نشان دادن و لوکس کردن از این روش استفاده می کرند.

آینه کاری سنتی در معماری قدیمی ایران نقش بسیار مهمی داشته و علاوه بر مراکز بزرگ و ساختمان های مهم، در بخشی از تزئینات داخلی منازل نیز به کار گرفته می شد. همچنین معماران بسیاری برای ساخت بناهای مذهبی همچون مساجد نیز از این روش جهت تزیینات داخلی بنا و زیبایی بخش بیرونی استفاده می کردند. ایوان آینه دیوان خانه در شهر قزوین جز اولین بناهایی بود که از آینه کاری سنتی در تزیینات داخلی خود استفاده نموده است و شناخته شده ترین نمونه آینه کاری در ایران در کاخ گلستان و کاخ چهل ستون قرار دارد.

آینه کاری سنتی امروزی

با شنیدن اسم آینه کاری سنتی احتمالاً شما هم به یاد آینه های رنگی و اشکال هندسی در سبک کلاسیک و سنتی درهای منازل قدیمی یا دیوارهای کاخ ها خواهید افتاد، این برداشت ها درست است اما در آینه کاری سنتی امروزی کمی تفاوت و مدرنیته برای سازگاری با خانه های جدید تلفیق شده است. آینه کاری سنتی به دلیل استفاده از طرح های کوچک و قطعات ریز آینه، معمولاً بازتاب شفافی از شی یا فردی که در مقابلش ایستاده ارائه نمی دهد و به همین دلیل قابلیت کاربردی آن کمتر از انواع آینه کاری مدرن می باشد.

در آینه کاری سنتی برش های آینه ها تماماً با دست انجام شده و در محل پروژه طراحی و نصب می شود و طرح های بسیار پرکار با ابعاد بسیار کوچک که معمولا از آینه هایی با ضخامت کم (1 یا 2 میلیمتر) به دلیل برشکاری راحت تر استفاده می شود. همچنین برای انجام آینه کاری سنتی، آینه ها با زیبایی در یک طرح مشخص و منظم کنار هم چیده می شوند و با زیرسازی که از قبل طراحی و اجرا شده، این آینه ها با همان متریال زیرسازی (گچ مخصوص) چسبانده می شوند که هنری زمان بر و گرانبها است. در معماری مدرن از آینه کاری سنتی در کنار آینه های جورچین مدرن استفاده می شود که اثری چشم نواز و گرانبها را از خود به جای می گذارند.

ابزار و مواد لازم برای آینه کاری سنتی

•    چسب چوب یا اصطلاحا آینه چسب

•    سریش

•    گچ

•    الماس آینه جهت برش قطعات

•    کاردک

•    خط کش

•    قلم مخصوص

روند انجام آینه کاری سنتی

برای شروع اجرای آینه کاری سنتی، پیش از هرچیز طرح اولیه بر روی کاغذ پیاده سازی شده و بهترین مکان ها برای آینه کاری در منزل انتخاب می شود. سپس با استفاده از ترکیب موادی همچون سریش، چسب چوب و گچ نرم ماده ای خمیری مانند را به وجود آورده که این ماده به منظور چسباندن تکه های آینه به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد. بر اساس نقش های روی طرح یا فرو رفتگی و برجستگی سطح زیر کار آینه کاری سنتی آماده می شود. به طور کلی طرح های آینه کاری سنتی به گونه ای انتخاب می شود که از دور جزئیات آن چندان قابل تشخیص نبوده و پرتوهای نور به صورت ترکیبی از آن بازتاب می یابند، که زیبایی یک پارچه ای را ارائه می کنند.

با استفاده از الگوی از قبل طراحی شده در آینه کاری سنتی قطعات آینه به وسیله دستگاه برش آینه یا الماس آینه بریده می شوند و با استفاده از خمیری که از قبل آماده شده است، هریک از آن ها در محل مورد نظر چسبانده می شود. تنظیم فشار دست بر روی هر یک از قطعات منجر به ایجاد فرو رفتگی یا برجستگی های مورد نظر بر سطح آینه کاری خواهد شد؛ در انتها و پس از چسبیده شدن تمامی قطعات خمیر های اضافی از سطح آینه پاک و سطح آینه جلا داده می شود.

نکات مهمی که در هنگام اجرای آینه کاری سنتی می بایست رعایت شود:

پیش از هرچیز، انجام آینه کاری سنتی نیازمند افراد چیره دست و آشنا به این کار می باشد و افراد متخصص در آینه کاری با تسلط به نکات ریزی که انجام این روش نیاز دارد اقدام به اجرای آن می نمایند. نکاتی که می بایست در هنگام آینه کاری سنتی مورد توجه قرار داد عبارتند از:

✔ میزان خمیر مورد استفاده در زیر قطعات جهت ایجاد هماهنگی هر قطعه

✔ دقت و تسلط در ایجاد برش های هر قطعه از آینه جهت ارائه نتیجه نهایی مورد نظر که این کار توسط هنرمند با نهایت دقت انجام می گیرد.

✔ پیاده سازی طرح مورد نظر پیش از شروع به کار و داشتن نقشه قبلی

✔ انجام آینه کاری با رعایت اصول ایمنی و رعایت میزان چسبندگی قطعات

انواع طرح ها در هنر آینه کاری سنتی

طرح های مختلفی جهت انجام آینه کاری سنتی وجود دارد که بر اساس سلیقه و محیط می توان از آن استفاده کرد. بیشترین طرح مورد استفاده از دیرباز تا به امروز جهت انجام آینه کاری سنتی طرح اسلیمی می باشد که با نقوش گل و برگ در هم آمیخته می شود. مدل معروف دیگری از این روش آینه کاری به طرح گره معروف است که امروزه رواج بیشتری دارد. از دیگر طرح های مورد استفاده در آینه کاری سنتی می توان به قاب بندی ، ترنج اسلیمی ، لچکی ، شمسه و... اشاره کرد که بر اساس محیط و سلیقه قابل استفاده می باشند.

شرکت شیشه ترنج با سال ها تجربه در زمینه انجام انواع روش های آینه کاری و سازه های شیشه ای و بهره گیری از هنرمندان زبر دست در زمینه آینه کاری سنتی یکی از بهترین انتخاب ها جهت انجام این نوع آینه کاری برای محیط و فضای مورد نظر شما می باشد.